Podsumowanie
Umiędzynarodowienia badań naukowych było kluczowym tematem dorocznej konferencji “Studenci zagraniczni w Polsce”, której gospodarzem była w tym roku Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wzięło w niej udział ponad 250 uczestników z uczelni z całego kraju.
Konferencję, zorganizowaną po raz 12. w ramach programu "Study in Poland", otworzyli: prof. Wiesław Bielawski, rektor SGGW, prof. Jan Szmidt, przewodniczący KRASP, rektor Politechniki Warszawskiej oraz Waldemar Siwiński, prezes Fundacji Edukacyjnej Perspektywy. W imieniu wicepremiera, ministra nauki i szkolnictwa wyższego Jarosława Gowina dobrych obrad życzył reprezentantom uczelni z całego kraju Piotr Dardziński, sekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- We wszystkich obszarach działalności naszej uczelni umiędzynarodowienie odgrywa ważną rolę – powiedział prof. Wiesław Bielawski, rektor SGGW podczas otwarcia konferencji. - Jest to narzędzie wykorzystywane do wspierania doskonałości naukowej i wzmocnienia jakości edukacji. Umiędzynarodowienie uczelni jest filarem ustawy 2.0. SGGW zdecydowała się na współpracę z Fundacją Edukacyjną Perspektywy i Konferencją Rektorów Akademickich Szkół Polskich przy organizacji tej konferencji także dlatego, że głęboko wierzymy, iż rozwój umiędzynarodowienia to ogromna szansa dla polskiego szkolnictwa wyższego. To przede wszystkim szansa na doskonalenie nauki i rozszerzanie horyzontów.
- Symbolem naszych czasów stała się kwestia bezpieczeństwa – powiedział prof. Jan Szmidt, przewodniczący KRASP. – Ci, którzy kształcą młode pokolenie oraz studenci powinni jak najwięcej spotykać się, poznawać odmienne kultury, rozmawiać o problemach, także tych wynikających z migracji. Bez tego nie ma mowy o tworzeniu nowego ładu europejskiego, który będą wszak budować ci, których teraz kształcimy. Pamiętajmy, że to my, nauczyciele akademiccy, kształtujemy końcowy rys osobowości naszych studentów. Muszą to być ludzi otwarci, przeciwstawiający się mowie nienawiści i wszelkiej przemocy.
Potrzebny jest wspólny wysiłek aby promować polska naukę i polskie uczelnie, i wywoływać odpowiedź, którą są przyjazdy na studia. NAWA jest bardzo potrzebną instytucją, o której powstanie apelowaliśmy przez wiele lat, ale sama nie rozwiąże wszystkich problemów związanych z umiędzynarodowieniem polskich uczelni. Potrzebuje sojuszników - i takim sojusznikiem jest Fundacja Edukacyjna Perspektywy - podkreślił przewodniczący KRASP.
- To konferencja skupiająca wszystkich, którzy czują się odpowiedzialni za umiędzynarodowienie polskiej nauki i szkolnictwa wyższego – stwierdził Waldemar Siwiński, prezes Fundacji Edukacyjnej Perspektywy. – Umiędzynarodowienie to nie kwestia jednej decyzji, ale efekt współdziałania uczelni, organizacji pozarządowych i samorządu. Przyjęta niedawno Konstytucja dla Nauki otwiera w tej dziedzinie nowe wymagania i nowe możliwości. Jest w niej wiele do odczytania i wprowadzenia w życie. Jestem jednak przekonany, że obiecane premierowi Jarosławowi Gowinowi rok temu na konferencji w Gliwicach 100 tysięcy zagranicznych studentów w roku 2020 to wynik w pełni realny, pod warunkiem prowadzenia skoordynowanych działań.
Waldemar Siwiński podkreślił, że w tej chwili problemem numer 1 jest umiędzynarodowienie polskiej nauki, bo w tej dziedzinie zdecydowanie nie mamy powodów do zadowolenia. Tylko 2,5 procent kadry naukowej na polskich uczelniach to cudzoziemcy, a niska liczba publikacji z udziałem autorów polskich i zagranicznych obniża nasze pozycje w rankingach.
Prezes Fundacji zwrócił także uwagę na nowe trendy w umiędzynarodowieniu: liczba Ukraińców na polskich uczelni wzrasta w niewielkim stopniu, natomiast dynamicznie rośnie liczba młodych ludzi przyjeżdżających do Polski na studia z Białorusi i z Indii (choć tam ruch hamują problemy wizowe). Prawdziwym ewenementem jest Kazachstan, skąd w 2018 roku przyjechało do Polski o 35 proc. więcej studentów niż w roku poprzednim.
- To, co najlepsze w umiędzynarodowieniu, nie dzieje się samo. Ministerstwo potrzebuje w tej pracy kompetentnych sojuszników, niezbędna jest współpraca wielu instytucji i organizacji – podkreślił Piotr Dardziński. Ocenił, że pierwszy rok działalności NAWA był udany, agencja przeprowadziła wiele konkursów i zrekrutowała 2,5 tysiąca studentów. Zwrócił także uwagę na wpływ, jaki wywiera na umiędzynarodowienie Konstytucja dla Nauki, która m.in. daje wszystkim studentom prawo do stypendiów, z wyłączeniem stypendiów socjalnych, a także umożliwia bezpłatne studiowanie posiadaczom certyfikatów z języka polskiego.
Dzięki zmianie algorytmów finansowania uczelni przez MNiSW, szkoły wyższe zyskują, jeśli studiują u nich studenci z zagranicy. – Potrzebujemy najlepszych studentów zagranicznych – stwierdził minister Dardziński podkreślając również, że wciąż za słabe jest umiędzynarodowienie kadry polskich szkół wyższych. – Zgadzam się z prezesem Waldemarem Siwińskim, że liczba stu tysięcy międzynarodowych studentów w Polsce w roku 2020 jest realna, wymaga to jednak zaangażowania i konsekwencji w działaniu. Dużo już się dzieje, ale jeszcze więcej jest do zrobienia – powiedział minister Dardziński.
Program konferencji obejmował wystąpienia i dyskusje poświęcone m.in. wpływowi Konstytucji dla Nauki na rozwój umiędzynarodowienia. Ustawa zawiera bowiem wiele rozwiązań, które – przy właściwym odczytaniu i wdrożeniu – umożliwią przyspieszenie procesów internacjonalizacji uczelni. W istocie tworzy to nową jakościowo sytuację, która wymaga ponownego przemyślenia celów, instrumentów i zadań stojących przed polskim szkolnictwem wyższym w zakresie umiędzynarodowienia. Do udziału w panelu zostali zaproszeni przedstawiciele MNiSW, NAWA, FRSE, Perspektyw i uczelni KRASP, mający doświadczenie w programowaniu strategii internacjonalizacji oraz praktykę w realizacji konkretnych programów.
Interesująca dyskusja dotyczyła tematu „Jak wykreować Polskę jako HUB edukacyjny w zakresie IT i COMPUTER SCIENCES?”. Podczas ubiegłorocznej konferencji „Studenci zagraniczni w Polsce 2018” w Gliwicach dyskutowano o potrzebie stworzenia w Polsce nowych, poza medycyną, „eksportowych" specjalności edukacyjnych. W szczególności wskazano na informatykę, w której polscy uczeni i studenci mają międzynarodowe osiągnięcia. To solidna baza do budowy międzynarodowego brandu naszych studiów w zakresie IT i Computer Sciences oraz przyciągnięcia dużych grup utalentowanych studentów z zagranicy. Jak skoordynować wysiłki i jakie podejmować działania, aby cel ten został osiągnięty? Dyskutowali o tym uczestnicy panelu, który prowadziła dr Bianka Siwińska, dyrektor zarządzająca Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”, inicjatorka i dyrektorka „Perspektywy Women in Tech Summit”.
Pierwszy dzień konferencji zakończyła tradycyjnie gala wręczenia nagród w konkursie na najlepszego studenta zagranicznego INTERSTUDENT 2019 oraz Nagrody Środowiskowej Gwiazdy Umiędzynarodowienia
W wielu wystąpieniach pojawiała się kwestia umiędzynarodowienia badań naukowych jako niezbędnego warunku wzrostu liczby studentów zagranicznych i większej widoczności polskich uczelni w globalnym świecie akademickim. Podczas konferencji omówiono program „Polskie Powroty” i inne działania adresowane do Polonii naukowej.
Współczynnik obecności obcokrajowców wśród naszej kadry naukowej jest jednym z najniższych na świecie (2,5 proc. w roku akad. 2017/18), a niski poziom umiędzynarodowienia badań (mierzony procentem wspólnych prac autorów polskich i zagranicznych wśród ogółu publikacji) obniża pozycje naszych uczelni w rankingach. Aby zmienić ten stan rzeczy, konieczne jest zwiększenie obecności naukowców z zagranicy w polskim życiu naukowym. Niedawno NAWA rozstrzygnęła konkursy: „Polskie Powroty" i „Partnerstwa Akademickie” mające na celu uzyskanie międzynarodowego wsparcia dla polskiego potencjału naukowego. Uwarunkowania i efektywność tych działań oraz propozycje ich rozszerzenia zostały omówione podczas sesji z udziałem organizatora konkursów, naukowca-beneficjenta i przedstawicieli różnych typów uczelni akademickich.
Podczas sesji Study in... - łączone miejsko-uczelniane inicjatywy promocji międzynarodowej przedstawiono wyniki ogólnopolskiego badania dotyczącego wspólnych, uczelniano-miejskich inicjatyw międzynarodowej promocji szkół wyższych. Omówiono formy i sposoby finansowania tych działań i ich formalnego umocowania w strukturach i programach działania władz głównych miast akademickich.
Kolejna edycja konferencji odbędzie się w roku na 2020 na Politechnice Łódzkiej.
