KONFERENCJA
STUDENCI ZAGRANICZNI W POLSCE 2021
Wrocław, 26-27 kwietnia 2021

Podsumowanie

XIV konferencja „Studenci zagraniczni w Polsce 2021”, zorganizowana wspólnie online przez KRASP, Fundację Edukacyjną „Perspektywy” i Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, przeszła już do historii.

Intensywne dwa dni (26-27 kwietnia), 11 sesji panelowych, 40 mówców, a przede wszystkim ponad 750 uczestników, którym leży na sercu umiędzynarodowienie polskich szkół wyższych – to najkrótszy bilans liczbowy tego ważnego dla akademickiego środowiska wydarzenia. Istotniejszy niż liczby jest jednak potencjał emocji, zaangażowania i planów, jaki po raz kolejny odsłoniła ta konferencja.

Otwierając konferencję prof. dr hab. Włodzimierz Bernacki, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki podkreślił, że nauka i szkolnictwo wyższe z założenia mają wymiar uniwersalny. – Nie ma prawdy ani nie ma poznania prawdy w wymiarze narodowym czy instytucjonalnym – powiedział minister Bernacki. – Nauka i szkolnictwo mają wymiar uniwersalny, a rolą państwa jest stworzenie dla nich odpowiednich ram, i to zostało w Polsce zrobione. Powstała NAWA, przeprowadzono reformę ustawy i nauce i szkolnictwie wyższym. Mechanizmy finansowe promują uczelnie przyjmujące studentów zagranicznych, których jest już w Polsce 82 tysiące.

Zarówno minister Bernacki, jak i przewodniczący KRASP, prof. dr hab. inż. Arkadiusz Mężyk dziękowali Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy” za inicjatywę powołania programu „Study in Poland”. Przewodniczący KRASP zauważył: – Program „Study in Poland” uruchomiliśmy jako KRASP, wspólnie z Fundacją Edukacyjną Perspektywy, 15 lat temu. Czas pokazał, że była to bardzo dobra decyzja, podjęta w odpowiednim czasie i właściwie realizowana, za co należą się „Perspektywom” szczególne podziękowania.

Szef KRASP podkreślił też: - Program „Study in Poland” przyniósł, przynosi i będzie przynosić w przyszłości wymierne efekty. Ministerstwo, KRASP, NAWA, FRSE potrzebują sojuszników w działaniach na rzecz umiędzynarodowienia – takim sprawdzonym sojusznikiem jest Fundacja Edukacyjna „Perspektywy”. 

Bogaty program merytoryczny pierwszego dnia konferencji obejmował m.in. prezentację aktualnych raportów dotyczących umiędzynarodowienia polskich uczelni (dr Aldona Tomczyńska, liderka Zespołu Data Science, Ośrodek Przetwarzania Informacji PIB oraz Julia Łysik, koordynatorka programu „Study in Poland”), sesję rektorską „Internacjonalizacja w niełatwych czasach – jak to widać z Rektoratu” (prowadził ją prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, rektor AGH, a udział wzięli: prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska, rektor UAM, prof. dr hab. n. med. Marcin Moniuszko, prorektor UMB, prof. dr hab. inż. Michał Zasada, rektor SGGW oraz prof. dr hab. Grzegorz Mazurek, rektor ALK) czy sesja NAWA i IROs Forum.

Uczestnicy konferencji mogli usłyszeć wiele cennych wniosków i wskazówek nt. umiędzynarodowienia w czasach pandemii. Dowiedzieli się m.in., że mimo oczywistego zahamowania mobilności studentów i kadry akademickiej, liczba studentów zagranicznych w Polsce odbywających pełen cykl kształcenia w roku 2020 nie tylko nie spadła, ale wzrosła o 4,2 tys. w stosunku do roku poprzedniego (raport Studenci zagraniczni w Polsce 2021 – liczby i fakty) oraz że do najpopularniejszych dotąd kierunków wybieranych przez obcokrajowców w Polsce, czyli kierunku lekarskiego i zarządzania, dołącza informatyka, która ma szansę stać się kolejnym „kierunkiem eksportowym” kształcenia w naszym kraju.

Sesja rektorska

W czasie sesji rektorskiej prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, rektor AGH, obrazowo podsumował ostatni rok: – Jesteśmy w stanie wojny, walki z pandemią o internacjonalizację naszych uczelni. Przeżyliśmy już gwałtowny atak, przeprowadziliśmy wojnę błyskawiczną, ale wciąż jeszcze nie wygraliśmy. Teraz mamy coś w rodzaju wojny pozycyjnej i to od nas wszystko zależy.

Uczestniczący w tej sesji rektorzy wskazywali na problemy polskich uczelni. Prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska, rektor UAM, wyliczała: – To przede wszystkim problemy formalne, bo wciąż brakuje jasnych wytycznych np. dotyczących uznawalności świadectw maturalnych obcokrajowców. Ponadto nauka zdalna sprawia więcej trudności obcokrajowcom niż Polakom przez fakt, że brakuje im bezpośredniego styku z naszą kulturą, zwyczajami, przez co trudniej im zrozumieć zasady regulujące kształcenie.

Z kolei prof. dr hab. inż. Michał Zasada, rektor SGGW, odnosząc się do metafory prof. Lisa, tłumaczył: – Żołnierzom siedzącym w okopach potrzebny jest przede wszystkim jasny rozkaz i sprawna komunikacja. Pandemia natomiast przyniosła nam chaos informacyjny. W tym zamieszaniu najcenniejsze były kontakty robocze między rektorami i uczelniami, wzajemna pomoc, wspólne wypracowywanie rozwiązań.

Natomiast rektor ALK prof. dr hab. Grzegorz Mazurek mówił o tym, że czas pandemii jest sprawdzianem przede wszystkim relacji, co w kontekście akademickim oznacza sprawdzian relacji partnerskich między uczelniami: - Pandemia pokazała, na których zagranicznych partnerów można liczyć, i wzmocniła te międzynarodowe więzi, które opierają się na rzetelności i odpowiedzialności, natomiast poluzowała stosunki, w których tej odpowiedzialności zabrakło.

Rektorzy zwracali też uwagę na pozytywy pandemicznej sytuacji, na lekcję, jaką ostatni rok dał polskim uczelniom. – Wiemy już, że choć klasycznego kształcenia nie da się zastąpić nauczaniem zdalnym, to już z powodzeniem można stworzyć model, w którym te dwie formy kształcenia się uzupełniają – mówiła prof. Kaniewska. Podkreśliła też, że paradoksem czasu pandemii w przypadku UAM jest... wzrost liczby umów międzynarodowych uczelni i poprawa aktywności pracowników w obszarze umiędzynarodowienia.

A prof. Marcin Moniuszko chwalił: – Po czasie izolacji nasi studenci z wielkim zaangażowaniem wrócili do zajęć i do pracy z pacjentami. Uświadomili sobie, jak bardzo im tego brakowało, jak bardzo takich zajęć potrzebują.

- Przyspieszony kurs matematyki, ale matematyki twórczo potraktowanej – tak z kolei podsumował pandemiczny czas prof. Zasada: – Przekonaliśmy się, że stara reguła „Umiesz liczyć, licz na siebie” jest prawdziwa, tyle że należałoby ją zmienić na formułę „licz na siebie w grupie”, bo doceniliśmy rolę wzajemnych kontaktów.

Vivat Laureaci!

Na koniec pierwszego dnia konferencji poznaliśmy laureatów dwóch nagród: konkursu INTERSTUDENT 2021 – na najlepszego studenta zagranicznego w Polsce oraz IV edycji Nagrody Środowiskowej „Gwiazdy Umiędzynarodowienia 2021”.

Najlepszymi studentami z zagranicy okazali się: Lara Maria Guedes Gonçalves Costa z Brazylii (studentka UJ – studia licencjackie), Marlon Souza Luis z Kanady (GUMed – studia magisterskie), Yash Chawla z Indii (PWr – studia doktoranckie), Aliaksandra Shmyk z Białorusi (PW – nagroda specjalna za popularyzację nauki i techniki wśród młodzieży) i Deepjyoti Nath z Indii (UŁ – nagroda specjalna za skonstruowanie i wdrożenie w dobie pandemii robota do dezynfekcji).

Rozpoczynając Galę IV edycji Nagrody Środowiskowej „Gwiazdy Umiędzynarodowienia 2021”, prezes Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy” Waldemar Siwiński powiedział: – Kiedy rozpoczynaliśmy program „Study in Poland”, w 2005 roku, w Polsce było zaledwie 8000 studentów zagranicznych. Obecnie jest ich ponad 80 tysięcy i ta liczba stale rośnie. To nie zrobiło się samo, ktoś to zrobił, i są to nagradzane przez nas Gwiazdy, których wkład w umiędzynarodowienie polskich uczelni trudno opisać słowami.

Laureatami przyznanych w tym roku nagród zostali: prof. dr hab. Stanisław Kistryn, Uniwersytet Jagielloński (kategoria Management Star), dr hab. Katarzyna Szczepańska-Woszczyna, prof. WSB, Akademia WSB (kategoria Research Star), prof. Jan Malicki, Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego (kategoria Public Diplomacy Star), dr inż. Justyna Trojanowska, Politechnika Poznańska (Teaching Star), Paulina Boroń-Kacperek, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (Marketing Star), Anton Blazheiev, Politechnika Lubelska (Rising Star) oraz prof. dr hab. Wiesław Banyś, Uniwersytet Śląski (Nagroda Specjalna – Distinguished Star).

Przesłanie prof. Banysia

Klamrą zamykającą cały konferencyjny dzień i będącą jednocześnie podsumowaniem 15 lat walki o zwiększenie umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa akademickiego stały się słowa prof. dr. hab. Wiesława Banysia, wyróżnionego nagrodą Distinguished Star. Zauważył on: – W dążeniu do zwiększenia internacjonalizacji polskich uczelni nigdy nie możemy osiąść na laurach, to bezustanna praca. Dlatego tę nagrodę traktuję jako zobowiązanie do dalszego wysiłku. I choć pandemia wszystkim nam utrudniła życie, utrudniła działanie, to nie zmieniła jednego: umiędzynarodowienie polskich uczelni to rzecz naturalna, nigdy bowiem nauka nie będzie narodowa. Tylko traktując ją globalnie, współpracując ze sobą, będąc otwartym na innych, na inne punkty widzenia, na nowe sposoby rozwiązywania problemów, pokonamy globalne trudności.

- Nauka potrzebuje (oprócz rzeczy oczywistych, czyli zwiększonego finansowania) stabilizacji oraz generalnej wizji tego, do czego zmierzamy, jakie mają być nasze uniwersytety, by sprostać wyzwaniom zmieniającego się świata. Moim zdaniem – podkreślił prof. Banyś - polskie akademie potrzebują otwartości, zrównoważonego rozwoju i autonomii. A my wszyscy, pracujący nad umiędzynarodowieniem, musimy nie tylko być aktywni, ale proaktywni, by nowa globalna czy choćby europejska jakość akademicka nie powstała bez nas, byśmy mogli współdecydować o przyszłości akademickiego świata.

Mosty w roli głównej

Podsumowując po dwóch dniach konferencję, prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, przewodniczący Komisji ds. Międzynarodowych KRASP oraz rektor AGH, powiedział: – To nie była „jakaś tam” kolejna konferencja, ale ogromnie ważna ogólnopolska debata na temat roli Polski, polskiej nauki, polskiego szkolnictwa wyższego w globalnym świecie.

Dalej prof. Lis zauważył, że w zakresie umiędzynarodowienia polskich uczelni nie można być „tylko” profesjonalistą: – W działaniu na rzecz internacjonalizacji potrzeba jeszcze zaangażowania, serca i, może przede wszystkim, współpracy, integrowania się środowiska we wspólnym celu, w jednej myśli – by nauka polska była w świecie widzialna i silna. Tym najbliższym i bardzo konkretnym celem jest, jak podkreślił rektor Lis, osiągnięcie w najbliższym czasie liczby 100 tysięcy studentów z zagranicy kształcących się w Polsce.

O liczbach mówił też w swoim wystąpieniu końcowym prof. dr hab. inż. Jarosław Bosy, rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (UPWr), gospodarz konferencji. Przypomniał, że Wrocław to miasto ponad 100 mostów, a UPWr jest uczelnią o bogatej tradycji, która w tym roku świętuje swój jubileusz 70-lecia istnienia. Rektor Jarosław Bosy podziękował wszystkim uczestnikom wydarzenia i zaprosił do spotkania we Wrocławiu na żywo, na następnej konferencji, w styczniu 2022.

Nawiązując do tej symboliki „miasta mostów”, Waldemar Siwiński, prezes Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”, tak podsumował dwa konferencyjne dni: – Wrocław to miasto mostów i właśnie tym, co w istocie robiliśmy przez ostatnie dni, było budowanie mostów – między Polską a światem, między naszymi wszystkimi instytucjami, uczelniami, organizacjami i osobami pracującymi nad coraz lepszym umiędzynarodowieniem polskiego szkolnictwa wyższego.

Niech to umowne, ale łatwe do zapamiętania hasło „100 mostów dla 100 tysięcy studentów zagranicznych w Polsce” pozostanie w naszej pamięci, by polskie uniwersytety stawały się coraz lepiej rozpoznawalne w globalnym akademickim świecie – podkreślił Siwiński.

Opr. MT